Κοινωνικός στιγματισμός. Απομόνωση. Κατάθλιψη. Το κεφάλαιο «Ψυχικές διαταραχές»

«Πολλαπλές οι επιπτώσεις

και στα αδέλφια των ψυχικά ασθενών»

ΜΑΡΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΛΑΛΙΩΤΗ

επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής

Κοινωνικός στιγματισμός. Απομόνωση. Κατάθλιψη. Το κεφάλαιο «Ψυχικές διαταραχές» και οι συνέπειές τους όχι μόνο στον άρρωστο αλλά κυρίως στην οικογένειά του θα ανοίξει στο πλαίσιο μιας ημερίδας, αύριο Σάββατο, όπου καθηγητές Ψυχιατρικής θα μιλήσουν για τις σύγχρονες εξελίξεις σχετικά με σοβαρές ψυχικές διαταραχές. «Η σοβαρή ψυχική νόσος έχει αποδιοργανωτικές συνέπειες όχι μόνο στον ίδιο τον άρρωστο αλλά και στην οικογένειά του αφού επηρεάζει όλες τις πτυχές της ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικής ζωής της οικογένειας και αποδιαρθρώνει τις οικογενειακές σχέσεις και την προσωπική ζωή των μελών της».

Μιλάμε με την επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής Μαρίνα Οικονόμου Λαλιώτη.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της σοβαρής ψυχικής νόσου στην οικογένεια; «Επηρεάζοντας όλες τις πτυχές της ψυχοσυναισθηματικής λειτουργίας και της συμπεριφοράς του ασθενή, η σοβαρή ψυχική νόσος έχει σημαντικό αντίκτυπο στη λειτουργικότητα και την κοινωνική υπόσταση της οικογένειας, αλλά και την προσωπική ζωή των μελών της. Ωστόσο, οι συγγενείς δεν αποτελούν μια ομοιογενή ομάδα και η επιβάρυνση που υφίστανται διαφέρει για το καθένα από τα μέλη της οικογένειας ανάλογα με τον ρόλο τους. Αλλες είναι οι επιπτώσεις της ψυχικής νόσου στους γονείς και άλλες στα αδέλφια».Επειδή πολλές φορές έχουμε ασχοληθεί με τους γονείς, ποιες θεωρείτε ότι είναι οι ιδιαίτερες επιπτώσεις στα αδέλφια; Πώς βιώνουν την ψυχική νόσο;«Η ψυχική νόσος έχει ακόμα και σήμερα στην κοινωνία μας μια ιδιαίτερα αρνητική φόρτιση και συνοδεύεται από υψηλό βαθμό κοινωνικού στιγματισμού, γεγονός που επηρεάζει όλη την οικογένεια και ιδιαίτερα τον τρόπο με τον οποίο τα αδέλφια βιώνουν την ψυχική νόσο του αδελφού τους».
Με ποιο τρόπο συνήθως αντιδρούν τα αδέρφια, στις περιπτώσεις αυτές; «Μερικές πολύ κοινές αντιδράσεις και συναισθήματα των αδελφών ατόμου με ψυχική ασθένεια μπορεί να είναι η σύγχυση λόγω του τρόπου με τον οποίο ενεργεί ο ασθενής, ντροπή όταν θα πρέπει να εξηγήσουν την ασθένεια σε φίλους και γνωστούς, ενδεχομένως ζήλια για την προσοχή που δίνουν οι γονείς στο πάσχον μέλος της οικογένειας, θυμό που αυτό συνέβη στη δική τους οικογένεια, ματαίωση και απογοήτευση όταν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία, πικρία που δεν μπορούν να έχουν μια "φυσιολογική" οικογενειακή ζωή, θλίψη για την απώλεια του προσώπου που ήξεραν, που μεγάλωσαν μαζί, πίεση ώστε να είναι εκείνοι το "τέλειο παιδί" που θα υλοποιήσει τα όνειρα και τις προσδοκίες των γονιών, αλλά κυρίως φόβος για τον αν θα αρρωστήσουν και εκείνοι, για το αν μπορούν να κάνουν οικογένεια, και για τη φροντίδα που τελικά θα αναλάβουν όταν οι γονείς θα φύγουν από τη ζωή».

Εχουν επομένως βαρύ φορτίο να σηκώσουν;«Θα έλεγα ότι τα αδέλφια αποτελούν μια ιδιαίτερη "ομάδα υψηλού" κινδύνου για να αναπτύξουν και αυτά κάποιου τύπου ψυχική διαταραχή, που παίρνει συνήθως τη μορφή της κατάθλιψης ή κάποιας ψυχοσωματικής έκφρασης ως αντίδραση στη συναισθηματική καταπόνηση που τους προκαλεί η ψυχική νόσος του αδελφού τους». Ποιο είναι το χαρακτηριστικό της εκδήλωσης που οργανώνει το Επιστημονικό Συμβούλιο του Συλλόγου Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία (ΣΟΨΥ);

«Η εκδήλωση αυτή είναι η πρώτη που δίδει ιδιαίτερη έμφαση στα αδέλφια και τις ειδικές ανάγκες, προβληματισμούς και επιθυμίες τους. Θα συζητηθούν ερωτήματα που τους απασχολούν τόσο στη σχέση τους με τους ασθενείς αδελφούς τους, στις σχέσεις τους με τους γονείς τους, στις κοινωνικές και διαπροσωπικές τους σχέσεις, αλλά και αμείλικτα διλήμματα που βάζει η ίδια η φύση της ψυχικής αρρώστιας».

Μερικά τέτοια ερωτήματα;«Θα έλεγα ότι το πιο καίριο ερώτημα που απασχολεί τις οικογένειες είναι το τι πρέπει να ξέρουν και τι μπορούν να κάνουν. Ειδικότερα τα αδέλφια πολύ συχνά αναρωτιούνται: πώς μια σοβαρή ψυχική ασθένεια μπορεί να μας επηρεάσει, τι πιθανότητες έχω να εμφανίσω κι εγώ ψυχική ασθένεια, πώς να εξηγήσω την ασθένεια αυτή στους φίλους μου, έχω δικαίωμα στην προσωπική μου ζωή, μπορώ να κάνω οικογένεια, πώς να προγραμματίσω το μέλλον καθώς οι γονείς μεγαλώνουν σε ηλικία, τι θα γίνει ο άρρωστος αδελφός μου όταν οι γονείς φύγουν από τη ζωή, πώς μπορώ να βοηθήσω περισσότερο τον αδελφό ή την αδερφή μου αν ζω μακριά, πώς να διαχειριστώ τα συναισθήματά μου, πού μπορώ να απευθυνθώ;».

Για ποιο λόγο οργανώνετε μια τέτοια εκδήλωση;«Αποτελεί κατοχυρωμένη επιστημονική γνώση ότι όταν οι οικογένειες πάρουν υπεύθυνη ενημέρωση, εκπαίδευση και υποστήριξη για να φροντίσουν τον συγγενή τους, τότε επιτυγχάνεται καλύτερη θεραπεία και θετικότερη πορεία και έκβαση της ασθένειας. Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται η ημερίδα για συγγενείς ατόμων με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας με θέμα "Ενημέρωση για τις Μείζονες Ψυχικές Διαταραχές: Αιτιολογία - Συμπτώματα - Θεραπείες".

Σε αυτή, καθηγητές Ψυχιατρικής και ειδικοί του χώρου της ψυχικής υγείας θα μιλήσουν για τις σύγχρονες εξελίξεις σε οτιδήποτε αφορά τη σοβαρή ψυχική διαταραχή και θα δώσουν απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα που απασχολούν τις οικογένειες.

Η εκδήλωση είναι ανοικτή για το κοινό και αποσκοπεί στην ενδυνάμωση των οικογενειών που αντιμετωπίζουν το ιδιαίτερα "ευαίσθητο" πρόβλημα της ψυχικής νόσου».

το Σάββατο 6-12-08, 9.30 - 13.30.
Αμφιθέατρο Ινστιτούτου Παστέρ,

Β. Σοφίας 127, Αμπελόκηποι.

*από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 05/12/2008 Της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΛΙΑΤΣΟΥ