Ψάχνουν στα σκουπίδια των λαϊκών

«Τα πράγματα έχουν γίνει ανυπόφορα. Αναγκάζομαι να μαζεύω από τον δρόμο ό,τι αφήνουν οι έμποροι», λέει η κυρία Ειρήνη, συνταξιούχος

Η Ντίνα είναι 25 ετών. Ανεργη εδώ και τρεις μήνες. Τη συναντήσαμε πριν από λίγες μέρες στη λαϊκή της Γούβας, στον Νέο Κόσμο. Μάζευε λαχανικά από τον δρόμο. Από εκεί που είχαν αδειάσει τα τελάρα τους οι μανάβηδες με τα απομεινάρια της πραμάτειας. «Δουλεύω από 14 χρονών και πάντα έβρισκα δουλειά. Μπορεί να περνούσαν 10 μέρες, ένας μήνας. Εβρισκα όμως. Τώρα είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα». Η Ντίνα φοίτησε σε νυχτερινό γυμνάσιο, δουλεύοντας ταυτόχρονα. Πέρσι τελείωσε μια ιδιωτική σχολή μαγειρικής. «Είμαι βοηθός μάγειρα. Δούλευα σε εστιατόριο.
Εκλεισε όμως και βρέθηκα στον δρόμο. Εχω κάνει πολλές αιτήσεις, αφήνω συνεχώς βιογραφικά. Ολοι λένε, θα σας ειδοποιήσουμε»... Μένει με την αδελφή της σε μια γκαρσονιέρα. «Εκείνη δουλεύει αλλά παίρνει 600 ευρώ. Ευτυχώς πληρώνουμε νοίκι μόνο 225 ευρώ. Κοινόχρηστα όμως και λογαριασμοί; Ολα ακριβαίνουν και οι μισθοί μένουν στάσιμοι. Ούτε καφέ δεν μπορείς να πιεις. Ντροπή! Από το κακό στο χειρότερο». Κατάγεται από τον Πύργο Ηλείας.

Οι γονείς της είναι αγρότες. «Ολες οι ελιές μας κάηκαν. Φέτος αγοράσαμε λάδι». Πόσο καιρό μαζεύει πεταμένα τρόφιμα στη λαϊκή; «Εδώ κι έναν μήνα. Και μάλλον θα συνεχίσω, επειδή η ζωή είναι πολύ ακριβή». Τι βρίσκει; «Κάνα λαχανικό, καμιά ντομάτα, κάνα φρούτο. Ο,τι αφήνουνε». Βλέπει κι άλλους -μας λέει- να κάνουν το ίδιο. «Αλίμονο στους φτωχούς. Θα έρθουν και χειρότερα. Πείτε τα στους πολιτικούς. Απελπισία»...
Λίγο παρακάτω συναντάμε την κυρία Ειρήνη, συνταξιούχο. Σηκώνει ένα αχλάδι από το πεζοδρόμιο... «Δεν μένω σε νοίκι, αλλά και πάλι δεν τα φέρνουμε βόλτα. Τα κοινόχρηστα τον χειμώνα ξεπερνούν τα 100 ευρώ. Με μια σύνταξη πώς να τα καταφέρει κανείς; Ετσι ήτανε πρώτα η ζωή; Τα πράγματα έχουν γίνει ανυπόφορα. Αναγκάζομαι να μαζέψω από κάτω. Μου δίνουν μερικές φορές και οι μανάβηδες που με ξέρουν. Να, τώρα μου έδωσε ο κύριος Χρήστος μια σακούλα ντομάτες»... Ο Χρήστος Γρηγοράτος, έμπορος ντομάτας πλησιάζει: «Με τις σακούλες μαζεύει ο κόσμος από κάτω. Και κάνουμε ότι δεν βλέπουμε»...
Οι άνθρωποι που αναζητούν στα σκουπίδια της λαϊκής τον επιούσιο δεν χωρούν σε στατιστικές και νούμερα. Κανείς δεν μπορεί να μετρήσει την απελπισία... Στις λαϊκές αγορές, ωστόσο, πολλοί έμποροι και παραγωγοί κάνουν λόγο για διόγκωση του φαινομένου, όχι απαραίτητα από μετανάστες. «Παλιά έβλεπες μόνο τους ξένους, κυρίως τους Αλβανούς και κάποιους ηλικιωμένους να μαζεύουν από τον δρόμο. Τώρα είναι όλο και περισσότεροι, κάθε ηλικίας, Ελληνες και ξένοι. Το φαινόμενο οξύνεται», μας λέει ο 35χρονος Δημήτρης Γρηγοράτος, έμπορος οπωροκηπευτικών, που συναντήσαμε στη λαϊκή της Γούβας.
Τα τελευταία χρόνια -θα μας πει και η Ελλη Γεωργίου, παραγωγός από το Κιάτο Κορινθίας- η κατάσταση είναι άσχημη κι «όσο πάει και χειροτερεύει. Πολλοί σου λένε δεν έχω λεφτά, θα στα φέρω την άλλη βδομάδα που θα πληρωθώ. Κι όταν φύγουμε, μαζεύουν τα πάντα από κάτω, Ελληνες κι αλλοδαποί, δεν αφήνουν τίποτε»... Λίγο αργότερα θα την πλησιάσει ένας νεαρός με μηχανάκι. Η κ. Γεωργίου θα του γεμίσει μια σακούλα με φρούτα από το τελάρο που είναι στο πεζοδρόμιο. «Είναι φοιτητής», θα μας πει, αφού ο νεαρός φορέσει το κράνος κι εξαφανιστεί στο πλήθος...
«Κάποτε, από τις δύο το μεσημέρι είχαμε ξεπουλήσει», μας λέει ένας άλλος επαγγελματίας στη λαϊκή της Γούβας. «Τώρα φεύγουμε στις τέσσερις και πάλι μας μένουν πράγματα». Πίσω του, η Βασιλική Ζάρκου, παραγωγός από το Ξυλόκαστρο, προσφέρει μια σακούλα με τρόφιμα σε μια ηλικιωμένη, που τραβά το εγγονάκι της από το χέρι. «Τα τελευταία χρόνια βλέπεις όλο και πιο πολλούς να μαζεύουν από κάτω. Οχι μόνο αλλοδαπούς αλλά και Ελληνες, κυρίως συνταξιούχους», μας λέει. «Είναι πολύ λυπηρό»...
Μισή ώρα αργότερα, στη λαϊκή του Ζωγράφου, λίγο πριν τα σαρώσει όλα το σκουπιδιάρικο, κάποιοι αναμοχλεύουν τα εγκαταλελειμμένα τελάρα. «Είμαι από το 1973 στις λαϊκές», θα μας πει ο Χρήστος Παρασκευόπουλος, παραγωγός. «Και τότε υπήρχαν κάποιοι που μαζεύανε από κάτω, αλλά τώρα τα πράγματα είναι χειρότερα. Ολοι μαζεύουν, Ελληνες και ξένοι. Δεν μπορούμε να πουλήσουμε το εμπόρευμά μας». Πίσω του το σκουπιδιάρικο καθαρίζει τον δρόμο. «Κι εγώ μαζεύω καμιά φορά τρόφιμα που πετούν στις λαϊκές», μας λέει ο Μιχαήλ, οδοκαθαριστής από τη Συρία, ενώ σκουπίζει τα απομεινάρια της αγοράς...
«Εδώ και μια 5ετία τουλάχιστον παρατηρούμε έντονο το φαινόμενο. Και Ελληνες βλέπουμε. Κι όχι μόνο ηλικιωμένους», θα μας πει η κ. Σοφία Βούλγαρη, ενώ μαζεύει τον πάγκο της στη λαϊκή του Παγκρατίου. Μαζί της θα συμφωνήσει και ο 35χρονος συνάδελφός της, Γιώργος Καλογιαννάκης: «Διογκώνεται το φαινόμενο και μάλιστα με γρήγορους ρυθμούς σε όλες τις γειτονιές».
Από την άλλη, ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Λαϊκών Αγορών, Γιάννης Καρακεσίσογλου, παραδέχεται ότι το φαινόμενο είναι εντονότερο τον τελευταίο καιρό, αλλά υποστηρίζει πως «οι Ελληνες που φθάνουν σε αυτό το σημείο είναι ελάχιστοι και αποτελούν την εξαίρεση».
ΚΑΤΕΡΙΝΑ Φ.«Παίρνω και από τα σούπερ μάρκετ ό,τι τρόφιμα έχουν για πέταμα»
Οι πάγκοι έχουν μαζευτεί στη λαϊκή αγορά του Παγκρατίου. Ανάμεσα στα φορτηγά που στριμώχνονται στα στενά η Κατερίνα Φ. μαζεύει ντομάτες από τα τελάρα στο πεζοδρόμιο. Δούλευε ως καθαρίστρια και τώρα παίρνει 650 ευρώ σύνταξη, ενώ πληρώνει 380 ευρώ ενοίκιο.
«Δεν έχω κανένα άλλο έσοδο. Εδώ και πολύ καιρό μαζεύω τρόφιμα από κάτω.
Μερικές φορές μου δίνουν κι από το σούπερ μάρκετ πακέτα με ρύζι, μακαρόνια που τα πετάνε επειδή έχει σκιστεί η συσκευασία». Λίγο αργότερα εμφανίζεται και η Ελένη, που ψάχνει κι αυτή στα πεταμένα χαρτόκουτα. «Είμαι 64 ετών κι ας φαίνομαι 80.
Αναγκάστηκα να δουλεύω πολλά χρόνια χωρίς ασφάλεια καθαρίζοντας σπίτια και τώρα δεν μπορώ να βγάλω σύνταξη, ούτε να μπω στο ταμείο ανεργίας.
Κανείς δεν μου δίνει δουλειά».
Μία ημέρα αργότερα, στη λαϊκή του Κολωνού πέντε μελαψοί μετανάστες ψάχνουν στα σκουπίδια για να βρουν κάτι που τρώγεται. Λίγα μέτρα παρακάτω, στη λαϊκή του Αγίου Παύλου, μια νεαρή καλοβαλμένη κοπέλα, με τζιν και αντιανεμικό μπουφάν αναμοχλεύει τα χαρτόκουτα.
Προσπαθούμε να της αποσπάσουμε δυο λέξεις. Μάταια. Οταν λέω πως είμαι δημοσιογράφος, φεύγει. «Σας παρακαλώ. Δεν θέλω», λέει και ξαναλέει, χωρίς ξενική προφορά, ενώ χάνεται στα κάθετα στενά της οδού Χίου...
2.500 ΑΤΟΜΑ ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΕΠΩΦΕΛΗΘΕΙ

Ελληνες το 93% των δικαιούχων του «Κοινωνικού Παντοπωλείου»
Το «Κοινωνικό Παντοπωλείο» είναι πρωτοβουλία συνεργασίας του Δήμου Αθηναίων και του Ιδρύματος Αστέγων (ΚΥΑΔΑ) με τον όμιλο Carrefour Μαρινόπουλος. Μέχρι στιγμής έχουν επωφεληθεί από το πρόγραμμα, που διανύει το δεύτερο 6μηνο λειτουργίας του, 400 οικογένειες και ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών που ζουν μόνοι - περίπου 2.500 άνθρωποι. Από τους 200 δικαιούχους του 2ου εξαμήνου που «τρέχει» αυτή τη στιγμή, το 93% είναι ελληνικής καταγωγής.
Το 68,5% είναι συνταξιούχοι, πολύτεκνες οικογένειες, άγαμες μητέρες κ.ά.
Η 49χρονη Ιωάννα Μπακαούκα είναι μια από τις δικαιούχους του Παντοπωλείου. «Είμαι άνεργη με διάφορα προβλήματα υγείας, έχω τέσσερα παιδιά, τα δύο ανήλικα», λέει στο «Εθνος», ενώ ψωνίζει. «Δούλευα παλιά γαζώτρια, αλλά σε αυτή την ηλικία κανείς δεν σε προσλαμβάνει. Και οι δυο μεγάλοι γιοι μου είναι άνεργοι, ψάχνουν αλλά δεν βρίσκουν τίποτε. Μόνη μου παλεύω. Δεν τα βγάζω πέρα. Αν δεν ήταν κι αυτό το πρόγραμμα, θα τρώγαμε από τα σκουπίδια».
Στον επάνω όροφο, η 65χρονη Ασπασία Ζαχαριουδάκη βάζει στο καλάθι της ένα πακέτο μακαρόνια. «Παίρνω σύνταξη 316 ευρώ και πληρώνω ενοίκιο 260 ευρώ. Εχω δύο παιδιά, το ένα είναι 41 ετών άνεργο και το άλλο στη Γερμανία. Ο σύζυγος μου έχει πεθάνει. Τα προβλήματα του κόσμου είναι τρομερά. Η κατάσταση όσο πάει και χειροτερεύει.
Απελπισμένη είμαι, στερούμαι τα πάντα. Κι αν φύγω από το πρόγραμμα αυτό; Μάλλον θα μαζεύω από κάτω τρόφιμα στη λαϊκή, όπως έχω ξανακάνει». Για ιστορίες φτώχειας και μεγάλης ανάγκης, κάνει λόγο ο Παναγιώτης Λεντάρης, διευθυντής του Κοινωνικού Παντοπωλείου. «Είδη που για μας είναι καθημερινά, γι αυτούς τους ανθρώπους είναι είδη πολυτελείας. Μου είχε πει μια φορά κάποιος: έχω να πάρω φέτα έξι μήνες»...
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ ΦΩΤΟ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΛΥΒΙΟΣ

*από την εημ. ΕΘΝΟΣ 10.11.08