Στα παράλια της Αρκαδίας με φόντο τον Πάρνωνα

Από το Αστρος στο Λεωνίδιο....

Από το πανέμορφο Παράλιο Αστρος μέχρι το... ησυχαστήριο, τον όρμο του Φωκιανού, η αρκαδική ακτή συνυπάρχει αρμονικά με τον ορεινό όγκο του Πάρνωνα, προσφέροντας πολλαπλές δυνατότητες για επαφή με τη θάλασσα αλλά και για περιπλάνηση στο βουνό.

Η προσέγγιση του Αργολικού κόλπου από την πλευρά της Αρκαδίας σε φέρνει σε πρώτη φάση αντιμέτωπο με έναν «δίδυμο», θα λέγαμε, οικισμό που έχει συνδέσει το όνομά του με σημαντικές στιγμές της νεότερης ελληνικής Ιστορίας. Από τη μια το Μεσόγειο Αστρος, που τον Απρίλιο του 1823 φιλοξένησε τη Β΄ Εθνοσυνέλευση των επαναστατημένων Ελλήνων, και από την άλλη το Παράλιο Αστρος, με το φρούριο που το 1826 απέκρουσε το στρατό του Ιμπραήμ. Νοτιότερα, σε περιμένουν γραφικοί οικισμοί, με κορυφαίο το Λεωνίδιο, αλλά και όμορφες παραλίες, για αποδράσεις κάθε είδους. «ΔΙΔΥΜΟ» ΑΣΤΡΟΣ Σε οργανωμένη κωμόπολη-κέντρο της οικονομικής κίνησης της περιοχής έχει εξελιχθεί το Μεσόγειο Αστρος, με το εμπορικό του κέντρο να βρίσκεται γύρω από την κεντρική πλατεία, όπου και το Δημαρχείο. Το νεοκλασικό και διατηρητέο όμορφο κτίριο της Σχολής Κορυτσιώτη αποτελεί σημείο αναφοράς για τον επισκέπτη, όχι μόνο γιατί σήμερα φιλοξενεί το τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο με ενδιαφέροντα εκθέματα, αλλά και γιατί εδώ, στον περιβάλλοντα χώρο του που σήμερα έχει διαμορφωθεί σε πλατεία, πραγματοποιήθηκε η Εθνοσυνέλευση που το 1823 ψήφισε το αναθεωρημένο σύνταγμα των Ελλήνων. Σε απόσταση 3 χλμ. από το Αστρος, στην περιοχή της αρχαίας πόλης Εύας της Κυνουρίας και στο δρόμο για την Τρίπολη, βρίσκεται η έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού.  Στο σημείο αυτό βρέθηκαν ενδιαφέροντα ευρήματα που χρονολογούνται από τον 4ο π.Χ. αιώνα μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.Χ. και φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αστρους. Το πλήθος και η ποιότητα των ευρημάτων δεν είναι άσχετα από το γεγονός ότι ο Ηρώδης υπήρξε συλλέκτης έργων τέχνης και είχε συγκεντρώσει στο κτιριακό συγκρότημα των 20.000 τ.μ. άφθονα καλλιτεχνήματα.  Ακριβώς απέναντι από το χώρο της έπαυλης βρίσκεται η Μονή της Μεταμόρφωσης Λουκούς (12ος αιώνας), που είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Πολεμοκράτη, ενώ σε μικρή απόσταση, στο δρόμο προς τον Αγιο Ανδρέα, βρίσκεται ο υγροβιότοπος του Μουστού. Η μεγάλη αμμουδιά του Παράλιου Αστρους είναι «υπεύθυνη» για την τουριστική ανάπτυξη του οικισμού, με ό,τι καλό ή κακό αυτό συνεπάγεται. Πάντως την εποχή αυτή, τέλη της άνοιξης ή αρχές του καλοκαιριού, τα πράγματα είναι σίγουρα πιο «χαλαρά» και ως επισκέπτης μπορείς με άλλη διάθεση να ανηφορίσεις προς το κάστρο των Ζαφειροπουλαίων, που είναι χτισμένο πάνω στο λόφο Νησί και δεσπόζει στο Παράλιο Αστρος. Σε πρώτη φάση φαίνεται ότι χτίστηκε το 1256 μ.Χ. από ενετικά χέρια και συγκεκριμένα από τον πρίγκιπα Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο, αλλά τον 18ο αιώνα, οι τρεις αδελφοί Ζαφειρόπουλοι, εύποροι έμποροι στο εξωτερικό, ήρθαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να αγωνιστούν κατά των Τούρκων και συνέβαλαν στην αμυντική αναβάθμισή του. Στην Παραλία Τυρού - Σαπουνακαίικων Αφήνοντας πίσω μας το Aστρος, ακολουθούμε μια κατά κύριο λόγο παραλιακή, γεμάτη στροφές, διαδρομή που προσφέρει απολαυστική θέα προς τον Αργολικό κόλπο, το Πόρτο Χέλι, τις Σπέτσες και τη Σπετσοπούλα. Βραχώδης στο μεγαλύτερο μέρος της, η ακτογραμμή ανοίγει κατά διαστήματα τις αγκάλες της στους παραθεριστές προσφέροντας μικρότερες ή μεγαλύτερες παραλίες. Καθώς προσεγγίζουμε την ευρύτερη περιοχή του Τυρού, ερχόμενοι από το Αστρος, συναντάμε αρχικά την παραλία του Κρυονερίου, ενώ αμέσως μετά σειρά έχει η παραλία Ζαρίτσι, με χαρακτηριστικό της το εκκλησάκι του Αγίου Χριστόφορου. Ακολουθεί η παραλία Τσέρφος, ενώ ελάχιστα πριν από τον Τυρό μάς υποδέχεται η πράσινη πλαγιά που καταλήγει στο Τηγάνι. Φτάνοντας στον Τυρό (για την ακρίβεια στην Παραλία Τυρού - Σαπουνακαίικων), δεν χρειάζεται και πολλή φαντασία για να καταλάβεις ότι ο μεγάλος οικισμός που απλώνεται δίπλα στη θάλασσα είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των «οικογενειακών» διακοπών. Η παραλία εδώ προσφέρεται για να συνδυάσει κανείς έναν καφέ ή και κάτι παραπάνω με θέα στη θάλασσα - και πιθανόν με μια βουτιά. Δίπλα της βρίσκεται η παραλία του Λυγεριά. Αν τώρα το περιβάλλον του Τυρού σάς φανεί υπέρ το δέον κοσμοπολίτικο, μια βόλτα στα δρομάκια του Ανω Τυρού θα σας κάνει να νιώσετε διαφορετικά. Μετά τον Τυρό χρειάζεται να αφήσουμε τον κεντρικό δρόμο και να στρίψουμε αριστερά για τον Κίσσακα, μια παραλία «στολισμένη» με κυπαρίσσια. Πιο νότια θα βρούμε την παραλία Λιβάδι, μπροστά από τον μικρό ομώνυμο ψαράδικο οικισμό, ενώ ακόμα νοτιότερα θα συναντήσουμε τη Σαμπατική με το γραφικό λιμανάκι της, ένα ακόμα από τα «ησυχαστήρια» που προσφέρει η αρκαδική ακτή. ΛΕΩΝΙΔΙΟ ΚΑΙ ΠΟΥΛΙΘΡΑ Αν νομίζετε ότι το Λεωνίδιο είναι παραθαλάσσιο, χάσατε. Αν και θα δείτε ότι ιστορικά έχει δώσει το στίγμα του ως ναυτική πολιτεία, απέχει από τη θάλασσα 4 χιλιόμετρα, αφήνοντας τη μικρή και γραφική Πλάκα με το λιμανάκι της να παίζει το ρόλο του επίνειου. Τα θερμοκήπια που απλώνονται κατά μήκος του χειμάρρου Δαφνώνα, παράλληλα με τον οποίο «κινείται» ο δρόμος από την παραλία μέχρι το Λεωνίδιο, μαρτυρούν ότι ο τόπος εδώ είναι εύφορος και δικαιολογούν την αρχαία ονομασία Πρασιαί. Αυτός είναι ο «Κήπος του Διονύσου», που φημίζεται -πλην των άλλων- για τις γευστικές μελιτζάνες του! Σήμα κατατεθέν της γραφικής κωμόπολης ο τεράστιος και επιβλητικός κόκκινος βράχος που ορθώνεται σαν τείχος από πάνω της. Ομορφη η εικόνα των παλιών, σκαρφαλωμένων στην κορυφή ενός βράχου, μύλων, στην είσοδο της πόλης, ενώ η επιβεβλημένη βόλτα με τα πόδια μέσα στο Λεωνίδιο αποκαλύπτει έναν τόπο που έχει κρατήσει «χρώμα». Τα τριακόσια παλιά αρχοντικά κάθε μεγέθους και κατάστασης παίζουν τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της εικόνας, αποτελώντας ταυτόχρονα ένδειξη της παλαιότερης οικονομικής ευημερίας της περιοχής. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα αρχοντικά του Τσικαλιώτη (1808), του Πολυτίμου (1816) και του Κατσικογιάννη (1807). Στο Λεωνίδιο μπορείτε επίσης να δείτε τη μητρόπολη της Παναγίας, την Αγία Αικατερίνη, την Αγία Κυριακή, την Παναγία Χατζαλιού, την εκκλησία των Ταξιαρχών και στην ευρύτερη περιοχή το μοναστήρι του Αγ. Νικολάου Σίντζας και το σπήλαιο του Διονύσου. Τα Πούλιθρα, πατρίδα του ποιητή Κώστα Ουράνη, είναι η λογική συνέχεια της μεγάλης παραλίας της Πλάκας. Περίπου πέντε χιλιόμετρα νοτιότερα, σου δίνουν αρχικά την εντύπωση ενός μικρού χωριού, «καθηλωμένου» γύρω από το μικρό λιμανάκι του. Ωστόσο τα πράγματα αλλάζουν αν μπεις στη διαδικασία να ανηφορίσεις προς το εσωτερικό τους, οπότε διαπιστώνεις ότι έχεις να κάνεις με ένα γραφικό, σε μεγάλο βαθμό πετρόκτιστο, οικισμό που τραβάει σε μάκρος - ή για την ακρίβεια σε ύψος, αφού τα Πούλιθρα είναι χτισμένα σε πλαγιά και προσφέρουν κατά περίπτωση και θέα στη θάλασσα. Eχουν μάλιστα και τη μεγαλύτερη -μετά τον Τυρό των περίπου 2.000 κλινών- τουριστική υποδομή της περιοχής. Η συνέχεια της ανάβασης δεν είναι ό,τι πιο εύκολο από οδηγικής πλευράς, καθώς οι «φουρκέτες» διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά η θέα σε αποζημιώνει σε μεγάλο βαθμό για τον κόπο σου. Ενώ αν έχεις διάθεση για κάτι παραπάνω, πιο απόμερο και πέρα από τα καθιερωμένα, μπορείς, μετά από περίπου 25 χιλιόμετρα, να καταλήξεις στον όρμο του Φωκιανού με την υπέροχη παραλία του.

ΤΣΑΚΩΝΙΑ, 
ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΩΝ ΕΚΔΩΡΙΣΘΕΝΤΩΝ ΛΑΚΩΝΩΝ ΣΤΗΝ ΤΣΑΚΩΝΙΑ

Η ξακουστή Τσακωνιά είναι η περιοχή της Κυνουρίας που εκτείνεται στα ανατολικά του Πάρνωνα και βρέχεται από τον Αργολικό κόλπο, έχοντας περίπου 30 χιλιόμετρα μήκος και 20 χιλιόμετρα πλάτος. Στην Τσακωνιά ανήκουν, εκτός από τον Τυρό, ο Αγιος Ανδρέας, τα Σαπουνακαίικα, τα Μέλανα, ο Πραματευτής, μικροί συνοικισμοί, όπως η παραθαλάσσια Σαμπατική, και φυσικά το Λεωνίδιο, που θα σας υποδεχτεί με δίγλωσσες πινακίδες, στα ελληνικά και τα τσακώνικα (το Λεωνίδιο για τους ντόπιους λέγεται Αγιελίδης). Οι Τσάκωνες είναι (κατά μία εκδοχή) απόγονοι εκδωρισθέντων Λακώνων και φημίζονται ως ατίθασοι, υπερήφανοι, θαρραλέοι, αλλά επίσης παράξενοι και υπερβολικοί! Κάποιοι μάλιστα συσχετίζουν αυτά τα χαρακτηριστικά τους με το γεγονός ότι μετά τον εκχριστιανισμό τους, γύρω στο 800 μ.Χ., οι Τσάκωνες γέμισαν τον Πάρνωνα με μοναστήρια και δημιούργησαν το «μικρό Αγιο Ορος».

ΚΟΣΜΑΣ,

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ Από το Λεωνίδιο ξεκινά μια εξαιρετικά όμορφη διαδρομή, που περνώντας μέσα από το φαράγγι του Δαφνώνα καταλήγει μετά από 32 χιλιόμετρα στον χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 Κοσμά, το τελευταίο χωριό της Αρκαδίας πριν από το νομό Λακωνίας. Εντυπωσιακή από εδώ η θέα προς τον Ταΰγετο και δροσερή ανάπαυλα ο καφές στην όμορφη πλατεία του χωριού, που φημίζεται για την απόλυτη ηρεμία που προσφέρει, αλλά διαθέτει πλέον υπολογίσιμη τουριστική υποδομή.  Ο Κοσμάς είναι γνωστός για τη μαζική συμμετοχή των κατοίκων του στο δρόμο των «100 ημερών», που συνέδεσε το χωριό με το Λεωνίδιο και τη Σπάρτη, σπάζοντας τη γεωγραφική απομόνωσή του. Για να φτάσετε στον Κοσμά, θα χρειαστείτε το πολύ τρία τέταρτα της ώρας. Περίπου στα μισά της διαδρομής, χτισμένο σε κοίλωμα βράχου στις απότομες πλαγιές του Πάρνωνα, «κρέμεται» το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας της Ελωνας, που ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής. ΤΣΑΚΩΝΙΚΗ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ Χαρακτηριστικό προϊόν του Λεωνιδίου, η περίφημη τσακώνικη μελιτζάνα συγκαταλέγεται μεταξύ των ευρωπαϊκών προϊόντων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Με σχετική απόφαση της Ε.Ε. κατοχυρώθηκε στους παραγωγούς του Λεωνιδίου η αποκλειστικότητα της καλλιέργειας της συγκεκριμένης ποικιλίας μελιτζάνας, που χαρακτηρίζεται από τη γλυκιά της γεύση. Γνωστό για τη γεύση του είναι επίσης και το σχετικό παραδοσιακό γλυκό κουταλιού, το μελιτζανάκι. ΠΩΣ ΠΑΜΕ Στην Κυνουρία από Αθήνα θα έρθετε με αυτοκίνητο από την εθνική οδό Κορίνθου -Τρίπολης μέσω Αργους (έξοδος στον κόμβο Στέρνας). Το ταξίδι από Αθήνα για Αστρος διαρκεί περίπου 2 ώρες (169 χλμ.), για τον Τυρό 2½ (198 χλμ.) και για το Λεωνίδιο 3 ώρες (217 χλμ.). Από Τρίπολη προς Τυρό - Λεωνίδιο θα έρθετε μέσω Τεγέας - κάτω Δολιανών - Αστρους. Το Παράλιο Αστρος απέχει 4 χλμ. από το (Μεσόγειο) Αστρος και 49 χλμ. από την Τρίπολη. Η διαδρομή Τρίπολη - Λεωνίδιο διαρκεί περίπου 1½ ώρα (95 χλμ.). Υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια του ΚΤΕΛ (Τ/210-51.24.910-11) από την Αθήνα για Αστρος, Τυρό και Λεωνίδιο. Κάποια από αυτά καταλήγουν στα Πούλιθρα. ΔΙΑΜΟΝΗ

Astros Beach (Τ/27550-52.720, www.astroshotels.gr/astrosbeach). Μοντέρνο, προσεγμένο ξενοδοχείο στην κεντρική πλατεία του Παράλιου Αστρους με θέα στο κάστρο ή στη θάλασσα. Από 70 ευρώ με πρωινό. Dukes (T/27550-52.764, 6979-545.000, www.dukes-astros.gr) Συγκρότημα αυτόνομων μεζονετών με πισίνα και κήπο στο Παράλιο Αστρος. Από 80 ευρώ με πρωινό για 4 άτομα. Manto studios (Τ/27570-41.550, www.manto-studios.gr). Ξενοδοχείο επιπλωμένων διαμερισμάτων στην παραλία Ζαρίτσι/Τυρός. Από 50 ευρώ με πρωινό. Golden beach (Τ/27570-41.072, 6977-740.757). Ξενοδοχείο στην παραλία Τηγάνι/Τυρός. Aπό 40 ευρώ χωρίς πρωινό. Costa-Rini (Τ/27570-22.273, 27570-22.879). Ενοικιαζόμενα δωμάτια (από 40 ευρώ) και ξενοδοχείο (από 50 ευρώ το δίκλινο) στο Λεωνίδιο. Αγρόκτημα (Τ/27570-23.244, www.agroktima.com). Παραδοσιακός ξενώνας κοντά στην Πλάκα, αποτελούμενος από δέκα πέτρινα αγροτόσπιτα. Από 80 έως 90 ευρώ για δύο - τέσσερα άτομα. Τρούμπας (Τ/27570-23.660, 6934-620.349, www.troumpasfamily.gr). Ενοικιαζόμενα δωμάτια - διαμερίσματα στην Πλάκα. Λιθόκτιστα (Τ/210-89.48.769, 6937-823.651, 6944-264.971, www.lithoxtista.gr). Παραδοσιακός ξενώνας με πετρόχτιστα δίπατα σπίτια στον Κοσμά. Smyros Resort (Τ/27570-51.200, 6974-731.805, www.smyrosresort.gr). Πολυτελές ξενοδοχείο με παραδοσιακή αισθητική, άνετα δωμάτια και θέα στη θάλασσα, στα Πούλιθρα. Από 90 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Βυζαντινόν (Τ/27570-51.220, 6945-248.309, www.byzantinonhotel.gr). Προσεγμένο πολυτελές ξενοδοχείο με παραδοσιακό χρώμα και θέα προς το Μυρτώο πέλαγος, στα Πούλιθρα. Από 80 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Patelis (T/27570-23.106, 6936-730.207, www.patelishotel.gr). Ξενοδοχείο επιπλωμένων διαμερισμάτων 100 μ. από τη θάλασσα, στα Πούλιθρα. Από 55 ευρώ η γκαρσονιέρα για 2 άτομα.

ΦΑΓΗΤΟ

• Astros Beach (Τ/27550-52.720). Καλή ιταλική κουζίνα και πίτσα στο χέρι, στην κεντρική πλατεία του Παράλιου Αστρους. • Η Λαγουδέρα (Τ/27550-51.414). Ψαροταβέρνα στο Παράλιο Αστρος, για φρέσκο ψάρι (δοκιμάστε κουτσομούρα) και ψαρόσουπα. • Ο Τάσος (Τ/27570-41.726). Ταβέρνα στο Ζαρίτσι με ωραία ορεκτικά αλλά και κρεατικά. • Το Ακρογιάλι (Τ/27570-41.860). Ταβέρνα στην Παραλία Τυρού με πολλούς μεζέδες (δοκιμάστε μελιτζάνα με σουτζουκάκι ή με τυρί, πιπεριές γεμιστές, ντοματοκεφτέδες κ.ά.). • Το Κονάτσι (Τ/27570-41.321). Παραδοσιακή ταβέρνα στα Σαπουνακαίικα, με θέα στην παραλία Τυρού, για κρεατικά και σαλάτες (δοκιμάστε κιούρμπασι). • Ο Μανωλέας (Τ/27570-61.092). Ταβέρνα με μεγάλη ποικιλία ορεκτικών, ψητά της ώρας και μαγειρευτά στο Λιβάδι. • Μητρόπολη (Τ/27570-29.115). Ταβέρνα στο Λεωνίδιο για φαγητά κατσαρόλας, πιάτα της ώρας και ντόπιες πίτες. • Εν Λεωνιδίω 1904 (Τ/27570-22.068). Εστιατόριο-πιτσαρία, για ιταλική κουζίνα (μακαρονάδα και πίτσα) στο Λεωνίδιο. • Μαντείο (Τ/27570-23.100). Εστιατόριο-πιτσαρία για μακαρονάδες, πίτσες και κάποια κρεατικά στο Λεωνίδιο. • Δελφίνια (Τ/27570-23.036). Ταβέρνα στην Πλάκα με σπεσιαλιτέ μελιτζάνα ιμάμ και μελιτζανοσαλάτα, κατσικάκι λεμονάτο, φρέσκο καλαμάρι, άφθονο μπαρμπούνι και μπακαλιάρο. • Ταβέρνα του Ψαρά (Τ/27570-22.815). Στην Πλάκα, για φρέσκο ψάρι, πιάτα της ώρας και φαγητά με βάση την τοπική μελιτζάνα (μελιτζανοσαλάτα, μοσχαράκι με μελιτζάνα κ.ά.) • Ευκάλυπτος (Τ/27570-23.150). Γραφική ταβέρνα στην Πλάκα, για φρέσκο ψάρι, αλλά και μουσακά! • Μυρτώο (Τ/27570-51.339, 6972-055.599). Ταβέρνα στα Πούλιθρα με ιδιαίτερες σαλάτες, μαγειρευτά με ντόπια υλικά, vegetarian μουσακά, φρέσκα ψάρια και γαριδομακαρονάδα. • Ζάβαλης (Τ/27570-51.341). Ταβέρνα στα Πούλιθρα, στην παραλία, με νόστιμα μαγειρευτά και όχι μόνο! • Smyros Resort (Τ/27570-51.200). Εστιατόριο στα Πούλιθρα για κόκορα, φασιανό, λαγό, πέρδικα και αστακό. Κελάρι με 12.000 μπουκάλια! ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΙΚΟΣ ΛΟΥΠΑΚΗΣ,ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Κ. ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ, E. ΠΑΡΟΥΤΣΑ

εφημερίδα "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"